ทำความเข้าใจถึงมูลเหตุของปัญหาน้ำท่วมกรุงเทพมหานคร เพื่อการแสวงหาแนวทางการแก้ไขในอนาคตต่อไป

ปัญหาน้ำท่วมในกรุงเทพมหานครเป็นปัญหาเรื้อรังที่เกิดขึ้นมาหลายยาวนานและกลายเป็นหัวข้อการสนทนาหลักหัวข้อหนึ่งของคนกรุงเทพเมื่อเกิดฝนตกหนักในแต่ละครั้ง

ซึ่งปัญหาน้ำท่วมกรุงเทพทั้งน้ำท่วมขังจากปริมาณน้ำฝนจำนวนมากที่ตกในกรุงเทพ ปัญหาน้ำทะเลหนุน และปัญหาน้ำท่วมฉับพลันจากมวลน้ำที่ไหลมาจากพื้นที่ภาคเหนือและภาคกลาง เป็นปัญหาที่สะสมมายาวนานและส่งผลกระทบต่อผู้คนอย่างรุนแรง

โดยปัญหาน้ำท่วมในกรุงเทพที่เป็นปัญหาใหญ่นั้น ต้องเข้าใจก่อนว่า พื้นที่กรุงเทพมหานครเป็นพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำ และมีโครงข่ายคลองเชื่อมต่อกันเป็นจำนวนมาก

จนถูกเรียกว่า “เวนิสตะวันออก” เพราะมีแม่น้ำลำคลองเป็นจำนวนมากและเครือข่ายคลองเหล่านี้ที่ทำหน้าที่ระบายน้ำสู่แม่น้ำหลักและมีการขุดคลองเพื่อใช้ในการเกษตรกรรม การชลประทานและการจัดการน้ำที่มีอยู่ในระบบแม่น้ำลำคลอง

แต่หลังจากที่กรุงเทพมหานครมีการพัฒนาด้านโครงข่ายถนนมากมายในช่วงหลายสิบปีมานี้ก็ได้มีการถมคลองที่ใช้ในการระบายน้ำเดิมหลายคลองเพื่อใช้เป็นพื้นที่ถนนแทน ซึ่งทำให้การระบายน้ำมีประสิทธิภาพน้อยลง

และยังไม่รวมถึงขยะอุดตันในระบบท่อระบายน้ำที่เกิดจากการทิ้งขยะที่คลอง ทางเท้า หรือถนน ซึ่งทำให้เมื่อเกิดฝนตกรุนแรงในบริเวณที่มีประสิทธิภาพการระบายน้ำที่ต่ำ จึงทำให้เกิดภาวะน้ำท่วมขังที่รุนแรงขึ้น

แผ่นดินทรุดตัว ก็เป็นปัญหาสำคัญ เพราะเมื่อแผ่นดินทรุดตัวก็จะทำให้การระบายน้ำยากขึ้นไปอีก เพราะน้ำจากที่สูงย่อมระบายไปที่ต่ำเสมอ และในช่วงก่อนหน้านี้กรุงเทพมหานครเคยมีการขุดบ่อน้ำบาดาลใต้ดินเพื่อใช้ในการประปาในพื้นที่ต่าง ๆ ของกรุงเทพมหานครอย่างเป็นล่ำเป็นสัน

ถึงแม้ว่าจะมีการห้ามไม่ให้มีการขุดน้ำบาดาลในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ผลกระทบจากการขุดน้ำบาดาลใต้ดินยังคงมีอยู่ ซึ่งผลกระทบจากการขุดบ่อน้ำบาดาลและสูบน้ำขึ้นมาใช้เป็นจำนวนมากก็ทำให้แผ่นดินทรุดตัวมากขึ้นไปอีกจากชั้นน้ำที่อยู่ใต้ดินที่หายไปจากการสูบน้ำขึ้นไปใช้

จึงทำให้มีหลายพื้นที่ของกรุงเทพมหานครมีระดับพื้นดินที่ต่ำกว่าระดับน้ำทะเลแล้วด้วยซ้ำ ซึ่งก็จะสัมพันธ์กับปัญหาน้ำท่วมที่มักจะเกิดขึ้นซ้ำซากในบริเวณที่ยากต่อการระบายน้ำ แม้ว่าจะมีความพยายามมากมายในแก้ไขปัญหาน้ำท่วมอย่างจริงจังก็ตาม

นอกจากนี้ปัญหาสภาพอากาศแปรปรวนก็เป็นปัญหาใหญ่ในระดับโลกที่สภาพภูมิอากาศโลกเริ่มมีความเสถียรน้อยลงและเกิดสภาพอากาศแปรปรวนที่รุนแรงมากขึ้น จึงทำให้ภัยธรรมชาติที่เกิดขึ้นในช่วงหลัง ๆ มานี้จึงเกิดขึ้นถี่ขึ้น และส่งผลกระทบรุนแรงมากขึ้น

โดยเฉพาะในพื้นที่เสี่ยงต่อภาวะอากาศแปรปรวนอย่างพื้นที่ราบลุ่มติดทะเลที่มีความเปราะบางต่อสถานการณ์เหล่านี้จากทั้งระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ ภาวะน้ำทะเลหนุนที่เกิดขึ้นรุนแรงขึ้น และแผ่นดินทรุดตัวที่ทำให้การระบายน้ำสู่ทะเลในพื้นที่ต่ำทำได้ยากขึ้น

ทั้งนี้ หลาย ๆ คนได้ตระหนักถึงปัญหาน้ำท่วมที่เกิดขึ้นซ้ำซากในกรุงเทพ และมีความพยายามที่จะแก้ไขปัญหาดังกล่าวอย่างจริงจังเพื่อให้กรุงเทพยังคงเป็นเมืองที่น่าอยู่ต่อไปทั้งในวันนี้และหลังจากนี้ข้างหน้า