“การประชุม APEC 2022” ความสำคัญและประโยชน์ที่อาจจะใกล้ตัวมากกว่าที่เราคิด

การประชุม APEC 2022 ที่จะเกิดขึ้นในไทยช่วงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2565 นี้ เป็นการประชุมที่มีความสำคัญในระดับหนึ่ง ไม่ใช่เพียงแค่ในระดับภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกเท่านั้น แต่ยังมีความสำคัญในระดับโลกโดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจการค้า ท่ามกลางความตึงเครียดทางการเมืองและเศรษฐกิจที่กำลังแพร่กระจายไปทั่วโลก ควบคู่กับปัญหาเงินเฟ้อที่กำลังลดทอนการฟื้นคืนของระบบเศรษฐกิจโลกหลังการระบาดโรคครั้งใหญ่

            ทั้งหมดนี้ ทำให้การประชุม APEC 2022 ในระดับเวทีโลก มีความสำคัญในแง่ของการสร้างความร่วมมือแบบสมัครใจ ไม่ผูกมัดในทางกฎหมายและให้ความสำคัญกับการหารือร่วมกันเพื่อกำหนดเป้าหมายร่วมกัน ซึ่งต่างจากการประชุมโดยปกติที่มักจะมีการลงคะแนนเสียงเพื่อสนับสนุนมติใดมติหนึ่ง

            และด้วยเงื่อนไขเช่นนี้เอง จึงตรงกับบริบทสังคมโลกปัจจุบันที่กำลังเผชิญกับความตึงเครียดในหลาย ๆ ประเด็นทั้ง ประเด็นทางการเมืองของประเทศมหาอำนาจต่าง ๆ ประเด็นเศรษฐกิจภายในหลายประเทศที่ประสบปัญหาเศรษฐกิจชะลอตัวและภาวะเงินเฟ้อที่รุนแรงขึ้น รวมทั้งประเด็นทางพลังงานที่กลายเป็นประเด็นสำคัญจากระดับราคาพลังงานโลกที่สูงขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงเวลาที่ผ่านมา

            สิ่งสำคัญอีกประการที่ทำให้การประชุม APEC 2022 เป็นการประชุมที่มีความสำคัญมากกว่าการประชุมเอเปคโดยปกติ ก็เพราะเป็นการประชุมแบบมาพบเจอกัน ตัวต่อตัวเป็นครั้งแรกในรอบหลายปีที่ผ่านมา โดยที่ผ่านมา การประชุมเอเปคมักจะมีข้อจำกัดต่าง ๆ ทำให้ไม่สามารถดำเนินการได้อย่างเต็มที่เท่าที่ควรจะเป็นในช่วงก่อนหน้านี้

            ไม่ว่าจะเป็นการประชุม APEC 2018 ที่ปาปัวนิวกินี ที่แม้ว่าจะเป็นการประชุมแบบพบเจอกันตัวต่อตัว แต่กลับไม่สามารถออกแถลงการณ์ร่วมของการประชุมเอเปคในครั้งนั้นได้ เนื่องจากความตึงเครียดด้านสงครามการค้าของสหรัฐอเมริกาในช่วงเวลานั้น หรือแม้แต่ในการประชุม APEC 2019 ที่ถูกยกเลิกการจัดประชุมในชิลีเนื่องจากความขัดแย้งทางการเมืองภายในประเทศ

            การประชุม APEC 2020 ที่มาเลเซีย และ APEC 2021 ที่นิวซีแลนด์ ก็ประสบข้อจำกัดจากการระบาดของโรคโควิด-19 อย่างรุนแรง จนต้องใช้ระบบออนไลน์ในการประชุมตลอดช่วง 2 ปีที่ผ่านมา แต่ก็ยังสามารถบรรลุเป้าหมายของการประชุมได้สำเร็จทั้ง 2 ครั้ง

            ดังนั้น APEC 2022 ครั้งนี้ จึงเป็นหมุดหมายสำคัญที่การประชุมกลับมาอยู่ในรูปแบบของการพบเจอกันแบบตัวต่อตัว ซึ่งจะมีบรรยากาศที่ต่างจากการประชุมออนไลน์เป็นอย่างมาก และเป็นจังหวะที่ดีของการได้เป็นเจ้าภาพของไทยในการได้โอกาสเติมเต็มช่องว่างที่หายไปจากการประชุมเอเปคมาหลายปี

            การประชุม APEC 2022 ครั้งนี้ ไม่ได้มีเพียงสมาชิกภาคีความร่วมมือทางเศรษฐกิจในเอเชียแปซิฟิกที่เข้าร่วมเท่านั้น แต่ยังมีประเทศที่ไม่ได้อยู่ในกลุ่มเอเปคเข้าร่วมด้วย ไม่ว่าจะเป็นกัมพูชาในฐานะประธานอาเซียนของปีนี้ หรือแม้แต่ซาอุดีอาระเบียและฝรั่งเศสที่ไม่ได้เป็นสมาชิกภาพ แต่ก็ได้เข้าร่วมการประชุมในฐานะแขกพิเศษของรัฐบาล

            รวมทั้งมีการนำเสนอแนวคิด เศรษฐกิจชีวภาพ- เศรษฐกิจหมุนเวียน- เศรษฐกิจสีเขียว หรือ Bio-Circular- Green- Economy Model (BCG) ของไทยในการประชุมครั้งนี้ โดยเป็นแนวคิดการพัฒนาที่มุ่งเน้นการพัฒนาและการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจที่ครอบคลุม ยั่งยืน และสมดุล ท่ามกลางบริบททางสิ่งแวดล้อมที่เริ่มถูกให้ความสำคัญโดยประเทศต่าง ๆ มากขึ้น

            การผลักดันแนวคิดเศรษฐกิจสีเขียวของไทยย่อมเป็นผลดีในระยะยาวอย่างแน่นอน และถึงแม้จะดูไกลตัว แต่ประเด็นสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาที่ยั่งยืนย่อมเป็นประเด็นที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ รวมทั้งเป็นสิ่งที่ทุกคนในตอนนี้กำลังเผชิญกับสถานการณ์สิ่งแวดล้อมที่ไม่ปกติเป็นจำนวนมาก และยังได้รับผลกระทบจากปัญหาสิ่งแวดล้อมไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง การพัฒนาที่ยั่งยืน คือ กุญแจสำคัญของการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม ปัญหาทางสังคม และช่วยเติมเต็มการพัฒนาให้ยังคงดำเนินต่อไปอยู่ได้

            หากมองในมุมหนึ่ง แถลงการณ์ร่วมของการประชุมเอเปคแต่ละครั้ง มีผลตามมาเสมอ ไม่ว่าจะเป็นการเกิดขึ้นของข้อตกลงทางการค้าต่าง ๆ ความร่วมมือในการลดการกีดกันทางการค้า รวมทั้งความร่วมมือทางวิชาการระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นผลดีที่ทุกคนในประเทศจะได้รับทั้งทางตรงและทางอ้อม และหากแนวคิดเศรษฐกิจสีเขียวได้รับการผลักดันให้เป็นจริง ผลดีจะไม่ได้เกิดเพียงแค่ต่อสมาชิกของ APEC เพียงเท่านั้น แต่จะเป็นคนทั้งโลกที่จะได้รับผลดีเหล่านั้นด้วยอีกทางหนึ่ง

            ทั้งนี้ ความสำคัญของการประชุม APEC 2022 อาจจะดูไกลตัว แต่จากที่ผ่านมา การประชุมเอเปคแต่ละครั้งจะมีข้อหารือร่วมกันที่ได้กลายเป็นแนวทางนโยบายของแต่ละประเทศ และมีผลตามมาอย่างเห็นได้ชัด ไม่ว่าจะเป็น ข้อตกลงทางเศรษฐกิจ ความร่วมมือด้านต่าง ๆ รวมทั้งการตกลงร่วมกันในประเด็นที่สนใจ และหากมองในมุมหนึ่ง สาระสำคัญของการประชุม APEC 2022 ไม่ว่าจะออกมาในลักษณะใด ก็ย่อมหลีกเลี่ยงไม่ได้ว่าจะส่งผลขนานใหญ่ทั้งในระดับประเทศ และสังคมรอบตัวไม่มากก็น้อย

โดย ชย