เรื่องกฎหมายใกล้ตัว เข้าร่วมชุมนุมทาง ‘การเมือง’ เสี่ยงถูกไล่ออกโดยไม่ได้ค่าชดเชย!
ในสถานการณ์ทางการเมืองที่ร้อนแรงที่ผ่านมาคงพูดได้ว่าความขัดแย้งทางความคิดนั้นเกิดไปทั่วทุกระดับ ไม่เว้นแต่ในที่ทำงาน เมื่อนายจ้างกับลูกจ้างมีความเห็นไม่ตรงกันในทางการเมือง ก็อาจเกิดความขัดแย้งในที่ทำงานได้ โดยเฉพาะเมื่อมีการชุมนุมทางการเมืองและลูกจ้างก็ได้เข้าร่วมชุมนุมดังกล่าว และนายจ้างก็อาจเห็นเข้าจึงอาจนำมาสู่การเลิกจ้างได้
โดยปกติแล้วการเลิกจ้างนั้นไม่ว่าจะเพราะอะไรนายจ้างจะต้องจ่ายค่าชดเชยให้กับลูกจ้างตาม พระราช บัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 118 และสิทธิในการเข้าร่วมชุมนุมทางการเมืองก็เป็นสิทธิที่ได้รับรองไว้ในมาตรา 44 ของ รัฐธรรมนูญ 2560 ที่จะมีเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ ถึงอย่างไรก็ดีแม้การเข้าร่วมชุมนุมตามปกติอาจได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายแต่พฤติกรรมของลูกจ้างเองอาจทำให้ถูกเลิกจ้างโดยไม่ได้รับค่าชดเชยได้ ดังนี้
- ทิ้งงานหรือหน้าที่เพื่อไปชุมนุม ทั้งนี้ก็เพราะลูกจ้างมีหน้าที่ต้องทำตามสัญญาจ้างแรงงานที่ทำไว้กับนายจ้าง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 583 ซึ่งหากลูกจ้างไม่ปฏิบัติตามสัญญานายจ้างก็สามารถเลิกสัญญาจ้างโดยได้เลยเช่นกัน เช่น การเข้าร่วมชุมนุมแทนเวลางานตามสัญญา การเข้าร่วมชุมนุมในระหว่างปฏิบัติงาน
- ทุจริตต่อหน้าที่ หากลูกจ้างทุจริตต่อหน้าที่ตาม พรบ.คุ้มครองแรงงานฯ มาตรา 119(1) โดยอาศัยหน้าที่ตำแหน่งของตนหาประโยชน์อันมิชอบ เช่น การนำทรัพย์สินของนายจ้างไปใช้ในการเข้าร่วมชุมนุม เทียบเคียง คำพิพากษาฎีกาที่23/2540 ที่ตัดสินให้การที่ลูกจ้างนำทรัพย์สินของนายจ้างไม่ใช้โดยไม่ได้รับอนุญาตไปแสวงหาประโยชน์ถือเป็นการทุจริตต่อหน้าที่
- ผิดข้อตกลงตามสัญญาจ้างหรือข้อบังคับขององค์กร ระเบียบ คำสั่งของนายจ้างที่เป็นธรรมและชอบด้วยกฎหมายตาม พรบ.คุ้มครองแรงงานฯ มาตรา 119(4) เช่น การห้ามใส่ชุดที่มีตราของบริษัทไปเข้าร่วมชุมนุม การห้ามเปิดเผยนายจ้างของตนระหว่างชุมนุม ซึ่งอาจมีผลต่อภาพลักษณ์ของนายจ้างได้เป็นต้น ซึ่งหากเป็นกรณีที่ไม่ร้ายแรง ถ้าลูกจ้างทำผิดครั้งแรกแล้วนายจ้างได้ออกหนังสือเตือนแล้วและยังทำผิดอีกภายในเวลาหนึ่งปี นายจ้างจึงเลิกจ้างโดยไม่ต้องจ่ายค่าชดเชยได้ตาม แต่ถ้าเป็นกรณีร้ายแรง เช่นทำให้เกิดความเสียหายแก่นายจ้างอย่างมาก นายจ้างไม่ต้องเตือนก่อนก็ให้ออกได้เลย หากพิจารณาจากคำตัดสินของศาลแล้ว เช่น ตามฎีกาที่ 1322/2523 และ 5912/2546 ที่ให้การเล่นการพนันที่ผิดกฎหมายอาญาไม่ว่าในหรือนอกบริษัทหรือในเวลาหรือนอกเวลาก็ตาม กับ การครอบครองยาเสพติดจนถูกจับและถูกฟ้องเป็นจำเลยต่อศาล ถือเป็นกรณีร้ายแรง ก็ทำให้ตีความได้ว่าถ้าลูกจ้างฝ่าฝืนข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายอาญาแล้วไซร้ ก็น่าจะเข้าข่ายกรณีร้ายแรง เช่น การเข้าร่วมชุมนุมที่ฝ่าฝืนต่อพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ. 2558 และมีโทษถึงขั้นจำคุก การนำเครื่องหมายการค้า ชื่อ ของนายจ้างไปแอบอ้างว่าเป็นตัวแทนนายจ้างในการเข้าร่วมชุมนุมเพื่อให้คนอื่นเข้าใจผิดว่านายจ้างสนับสนุนการชุมนุมโดยพลการ หรือ การเข้าร่วมการชุมนุมที่ละเมิดกฎหมายอาญาอื่นๆ เช่นการใช้ความรุนแรง การทำลายทรัพย์สิน หรือที่ถูกตัดสินว่าเป็นการล้มล้างการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีกษัตริย์เป็นประมุข เช่นการชุมนุมที่ มธ. เมื่อ 10 สิงหาคม 2563 ที่ผ่านมา หากมีข้อบังคับหรือระเบียบที่ให้ลูกจ้างปฏิบัติตามกฎหมายไทย ก็น่าจะเข้าข่ายกรณีร้ายแรงทั้งสิ้น
โดยสรุป จะเห็นได้ว่า แม้โดยหลักแล้วลูกจ้างสามารถมีสิทธิและเสรีภาพที่จะเข้าร่วมชุมนุมได้ โดยที่ไม่ต้องกลัวว่านายจ้างจะเลิกจ้างโดยไม่จ่ายค่าชดเชยตามกฎหมาย แต่อย่างไรก็ดีการเข้าร่วมชุมนุมในปัจจุบันนั้นมีความเสี่ยงเพราะยากที่จะรู้ว่าทำถูกต้องตามกฎหมายไหม บางครั้งอาจเริ่มต้นอย่างสงบแต่อาจบานปลายกลายเป็นการใช้ความรุนแรงได้หรือถึงขั้นล้มล้างระบอบการปกครองได้ ซึ่งหากลูกจ้างอยู่ในเหตุการณ์ด้วยและถูกจับ ก็ยากที่จะปฏิเสธว่าไม่ได้เข้าร่วม การถูกจับในฐานะตัวการ ผู้สนับสนุน ก็ผิดกฎหมายไม่ต่างกัน ดังนั้นจึงเป็นการดีสุดที่จะไม่เข้าร่วมการชุมนุมนอกจากจะจัดโดยเจ้าหน้าที่ที่ถูกต้องตามกฎหมาย
