ข้าวยำโจร เมนูเชิดชูอาหารถิ่นจังหวัดยะลา ฟื้นฟูรสชาติอาหารถิ่นที่หายไป ทำกินง่าย ดีต่อสุขภาพ

เป็นที่สงสัยในสังคม ถึงรายชื่อของแต่ละเมนูอาหารที่กรมส่งเสริมวัฒนธรรม ออกประกาศเมื่อวันที่ 31 ส.ค. 66 ที่ผ่านมา ว่าทำไมแต่ละเมนู คนในท้องถิ่นกลับไม่มีใครรู้จักกัน

ซึ่งเมื่อย้อนกลับไปพิจารณาถึงวัตถุประสงค์ของโครงการจะพบว่า โครงการดังกล่าว มีวัตถุประสงค์เพื่อการเฟ้นหามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมท้องถิ่น “รสชาติ…ที่หายไป” ให้ฟื้นกลับมา ปลุกกระแสทำให้คนในท้องถิ่นหันมาสนใจ และสร้างความเข้าใจในรากเหง้าทางวัฒนธรรมของจังหวัดนั้น ๆ

จึงไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจเลย ถ้าหากคนท้องถิ่นจะไม่รู้จักเมนูอาหารดังกล่าว และการที่คนไม่รู้จัก หมายความว่าวัตถุประสงค์ของโครงการนั้น ประสบความสำเร็จในขั้นต้นแล้ว

—

สำหรับจังหวัดยะลา เมนูอาหารเชิดชูประจำถิ่นคือ “ข้าวยำโจร”  ยิ่งสร้างความฮือฮา เนื่องจากชื่อนั้นสุดแปลก สร้างความสงสัยว่าทำไมอาหารโจร จึงกลายเป็นเมนูที่กรมส่งเสริมวัฒนธรรมคัดเลือก 

แต่คำว่า “โจร” ในที่นี้ มิได้หมายถึงผู้ร้าย แต่หมายถึงความง่ายและรวดเร็วต่างหาก

คนยะลาสมัยก่อนจะเร่งรีบทานอาหารก่อนไปทำนา ทำสวน ทำไร่ ถางป่า จึงนำสมุนไพรต่าง ๆ มาหั่นให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ คลุกกับข้าวและน้ำบูดู นอกจากนี้ข้าวยำโจรยังสามารถบรรจุห่อใบตอง สำหรับพกพาไปรับประทานระหว่างวันได้อีกด้วย

ซึ่งนี่ไม่เพียงเป็นอาหารที่ทานง่าย พกพาง่ายเท่านั้น แต่ยังอุดมไปด้วยคุณค่าทางอาหาร ช่วยฟื้นฟูพลังงาน มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทำให้เกิดความอบอุ่น เหมาะกับการรับประทานในหน้าฝน ซึ่งอากาศเย็นชื้น ตอบโจทย์วิถีชีวิตชาวยะลาสมัยก่อนอย่างยิ่ง

สำหรับวัตถุดิบในการทำข้าวยำโจรมีดังนี้

1.ขมิ้นโขกละเอียด
2.สมุนไพรเจ็ดมูลเพลิง
3.พริกไทยสด
4.พริกไทยแห้งโขลกละเอียด
5.ใบพาโหม
6.ใบมะกรูด
7.ใบมะนาว
8.ใบขมิ้น
9.ดอกดาหลา
10.น้ำบูดู
11.ปลาต้มสุกแกะเนื้อ
12.ข้าวสวย
13.หัวกระชาย

วิธีทำ
1. พืชผักสมุนไพรมาล้างน้ำให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นบางๆ
2. สมุนไพรประเภทหัว ขมิ้น กระชาย สมุนไพรเจ็ดมูลเพลิงและพริกไทยแห้ง ล้างน้ำสะอาดโขลกให้ละเอียด
3. นำส่วนผสมทั้งหมดที่เตรียมไว้มาคลุกกับข้าวส่วยในภาชนะขนาดใหญ่
4. ปรุงรสด้วยน้ำบูดู

ข้าวยำโจร ยังมีอีกชื่อหนึ่งว่า ข้าวยำคลุกสมุนไพร มีความแตกต่างจาก “นาซิกาบูดาระ” ของชาวไทยมุสลิมตรงที่ข้าวยำโจรจะใส่ขมิ้น ซึ่งมีเอกลักษณ์และความแตกต่างออกไป