Will Smith โดนแบนจากออสการ์ 10 ปี สะท้อนวิธีคิดของสังคมอเมริกันที่ว่า ‘ระเบียบ’ และ ‘มารยาทสังคม’ ต้องมาก่อนเรื่องส่วนตัว

สถาบันศิลปะและวิทยาการแห่งภาพยนตร์ (the Academy of Motion Pictures Arts & Sciences) ได้เผยแพร่แถลงการณ์ผลการประชุมของบอร์ดบริหาร มีมติ ‘ห้าม’ (ban) วิลล์ สมิธ เข้าร่วมงานประกาศผลรางวัล Oscar เป็นเวลา 10 ปี

จากเหตุความวุ่นวายที่ Will Smith เดินขึ้นไปตบหน้า Chris Rock กลางเวทีประกวดออสการ์เมื่อวันที่ 27 มี.ค. 2565 เนื่องจากบันดาลโทสะที่ดาวตลกรุ่นใหญ่เล่นมุกตลก แซวทรงผมของ Jada Pinkett Smith ภรรยาของเขา ซึ่งป่วยด้วยโรคผมร่วงเป็นหย่อม ๆ

เรื่องนี้สังคมไทยและสังคมอเมริกัน มองต่างกันอย่างสิ้นเชิง!

ขณะที่สังคมไทยเห็นใจและชื่นชม Will Smith ที่ปกป้องเกียรติของภรรยาของตน และมองว่าที่ Chris Rock ทำเช่นนั้นถือเป็นการหยามหรือกลั่นแกล้งด้วยคำพูด (Bully) ในที่สาธารณะ ซึ่งเป็นเรื่องยอมรับไม่ได้

สังคมอเมริกันกลับมองต่าง และเสียงส่วนใหญ่ค่อนข้างจะ ‘ประณาม’ สิ่งที่ Will Smith กระทำบนเวที เนื่องจากมองว่าเป็นพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมและยิ่งมาทำบนเวทีสาธารณะที่ทุกคนกำลังเฉลิมฉลองความสำเร็จของคนอุตสาหกรรมภาพยนตร์

ซึ่งนั่นก็เป็นเหตุผลหลักในประกาศที่สถาบัน Oscar ตัดสินแบน วิลล์ สมิธ ห้ามเข้าร่วมงานเป็นเวลา 10 ปี

หลายครั้ง คนไทยมักจะมี ‘มายาคติ’ เกี่ยวกับประเทศสหรัฐอเมริกาว่า มีเสรีภาพสูง อยากทำอะไรก็ได้ ไม่มีใครมาต่อว่า แต่นั่นเป็นเพียงความเข้าใจที่ผิดพลาด เพราะไม่ใช่แต่สังคมอเมริกัน แต่ทุกสังคมมี ค่านิยม (Value) ทัศนคติ (Attitude) และการถือ มารยาทสังคม (Social Etiquette) ที่เขายึดถือด้วยกันทั้งนั้น

ในสังคมตะวันตกอย่างสหรัฐอเมริกาและยุโรปบางประเทศนั้น แม้จะไม่เคร่งครัดกับเรื่องชุดทำงาน หรือ Uniform แต่กลับเคร่งเรื่อง มาตรฐานการแต่งกาย (Dress Code) ซึ่งหากแต่งกายไม่ถูกมาตรฐานที่ระบุในงาน เขาก็จะไม่ให้คุณเข้างานเลย

ซึ่งคุณไม่มีสามารถอ้างเรื่องสิทธิและเสรีภาพ และเขาก็ไม่ยอมรับความพยายามในการด้อยค่าค่านิยมหรือมารยามสังคมของเขา หรือเขาจะไม่ฟังเหตุผลประเภทว่า “เราควรแต่งตัวยังไงก็ได้ สังคมควรจะมองกันที่ความสามารถหรือความคิดมากกว่าสิ”

เพราะความคิด ความอ่าน ความสามารถ เป็นคนละเรื่องกับมารยาทสังคม! เพราะมารยาทสังคมคือการบอกว่าคุณในเกียรติแก่ผู้อื่น ให้เกียรติงานและผู้คนในสถานที่จัดงานเหล่านั้นแค่ไหน

ดังนั้นแม้ชาวอเมริกันหลายคนจะเห็นใจที่ Will Smith บันดาลโทสะที่ปกป้องเกียรติของภรรยา แต่พวกเขาต่างยอมรับร่วมกันว่าสิ่งที่ Will Smith ทำนั้นผิด และทำลายบรรยากาศของงาน ซึ่งเท่ากับว่าเขาไม่ได้ให้เกียรติกับคนอื่นอีกนับพันที่มาร่วมงานในวันนั้น