กัญชาเสรี โจทย์ท้าทายไทยในเวทีโลก Here We Go: อัปเดตประเทศไทย

ถ้าไม่คุยกันเรื่องกัญชาก็คงไม่ใช่วิสัยที่เราจะช่วยกันติดตามเรื่องราวของบ้านเมือง กัญชา ไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ที่จะดูแลและบริหารจัดการ เรื่องถอดกัญชาออกจากบัญชียาเสพติดให้โทษ เป็นเรื่องใหญ่ เป็นการเปลี่ยนแปลงนโยบายครั้งสำคัญของรัฐบาลและของประเทศไทย

ซึ่งเคยได้ชื่อว่า เป็นประเทศที่เอาจริงเอาจังอย่างยิ่งต่อการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด เป็นนโยบายที่ได้รับ การยอมรับในระดับสหประชาชาติและประชาคมระหว่างประเทศ สร้างชื่อเสียง การยอมรับ

และไทยเป็นผู้นำในระดับนานาชาติในการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด ยุทธศาสตร์และวิธีดำเนินงาน เป็นตัวอย่างให้ประเทศจำนวนมากต้องมาศึกษาการทำงานของประเทศไทย จนกล่าวได้ว่าไทยไม่อายใครในเรื่องนี้

แต่ตั้งแต่วันที่ 9 มิถุนายน 2565 เป็นต้นมา นโยบายกัญชากลายเป็นคำถามข้อ ใหญ่ที่คนไทย รัฐบาลต่างประเทศ รวมทั้งองค์การระหว่างประเทศ กำลังอยากได้ความชัดเจนจาก รัฐบาลไทย

การเปลี่ยนแปลงนโยบายครั้งนี้ก่อให้เกิดปรากฎการณ์ภายในประเทศไทยอย่างกว้าง ขวางหลากหลาย คนสนับสนุนก็มาก คนคัดค้านต่อต้านก็มี คนสนับสนุนแบบให้มีการควบคุมอย่าง ชัดเจนก็ไม่น้อย

วันนี้จะไม่พูดถึงปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้นในบ้านเรา ปรากฎการณ์ที่กระทบต่อคนไทย ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ เพราะมีคนพูดในหลายมิติมากอยู่แล้ว

สิ่งที่จะนำมาเล่าสู่กันฟังและตั้งเป็นคำถาม แลกเปลี่ยนซึ่งกันและกันในวันนี้คือ ข้อห่วงกังวลต่อผลกระทบระดับโลกหรือจากประชาคมระหว่างประเทศที่มีต่อประเทศไทยในปัจจุบันและอาจกระทบมากขึ้นหรือรุนแรงขึ้นในอนาคต

ที่พูดเช่นนี้ เพราะเรามีพันธกรณีที่ต้องปฏิบัติตามอนุสัญญาว่าด้วยการควบคุมยาเสพติดระหว่างประเทศถึงสามฉบับด้วยกัน

อนุสัญญาเดี่ยวว่าด้วยยาเสพติดให้โทษ ค.ศ.1961 อนุสัญญาว่าด้วยวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อ จิตและประสาท ค.ศ.1971 อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการต่อต้านการลักลอบค้ายาเสพติดและ วัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท ค.ศ.1988

อนุสัญญาทั้งหมดมีบทบัญญัติว่าด้วยกัญชา ยอด ดอก ผล ต้นกัญชา และใบกัญชา ต้องมีการปฏิบัติ มีการควบคุม มีพื้นที่การปลูก การออกใบอนุญาตการ เพาะปลูก การซื้อและการครอบครองผลผลิต การผลิต การแปรรูป การสกัด ปรุง เสนอให้ เสนอขาย จำหน่าย ขาย ส่งมอบ การเป็นนายหน้า การควบคุมการส่งออก

ในวงการป้องกันและปราบปราม ยาเสพติดระหว่างประเทศกำลังเฝ้าดูการปฏิบัติของรัฐบาลไทยและผลที่จะเกิดขึ้นอย่างใกล้ชิด

เพราะบางองค์กรและภาคีมีข้อสังเกตว่าการเปลี่ยนนโยบายกัญชาของไทยได้ละเมิดอนุสัญญาสามฉบับ เพียงแต่ยังไม่มีการวิพากษ์วิจารณ์เกิดขึ้นอย่างเปิดเผย และยังไม่ได้ดำเนินการอะไรที่จะส่งผล กระทบประเทศไทย

คนไทยทั่วไปอาจไม่รู้ว่าประชาคมระหว่างประเทศตั้งคำถามเรื่องการถอนกัญชาออกจาก บัญชีควบคุมยาเสพติด

เพื่อนฝรั่งนักการทูตบอกการบ้านเป็นคำถามไว้น่าสนใจว่า ประกาศของกระทรวงสาธารณสุขเท่ากับเป็นการทำให้ทุกสิ่งทุกอย่างเกี่ยวกับกัญชาเป็นเสรีหรือไม่

ประเทศไทยสามารถควบคุมการสกัดกัญชาที่มี THC มากกว่าร้อยละ 20 ได้จริงหรือ ทำไมต้องปลดกัญชา ออกจากบัญชีรายชื่อ เป็นเพราะนโยบายของรัฐบาลหรือประโยชน์ของพรรคการเมือง

ต่อจากนี้ไปรัฐบาลไทยจะควบคุมกัญชาในทุกมิติได้อย่างไร กฎหมายใหม่ที่สภากำลังพิจารณามีหลักประกัน เรื่องการควบคุมการปลูก การใช้ที่เป็นเรื่องสันทนาการได้อย่างไร

การปลูกกัญชาที่บ้านจะกระทำได้อย่างเสรีหรือไม่ ประเทศไทยจะอนุญาตให้มีการนำเข้าและส่งออกกัญชาซึ่งกระทบต่อความเป็นไป ในบ้านเมืองต่างประเทศเขาหรือไม่ ต่างประเทศตีความกัญชาในประเทศไทยจะไม่ใช่อาชญากรรมอีกต่อไป

เรื่องนี้จะส่งผลต่อพันธกรณีที่ประเทศไทยมีต่อความตกลงระหว่างประเทศทั้งหลายหรือไม่ การบ้านนี้ตอบยากหรือง่าย คนไทยอย่างเราไม่รู้หรอก แต่รัฐบาล กระทรวงสาธารณสุข กระทรวง ต่างประเทศ ปปส. แม้แต่พรรคภูมิใจไทย ต้องตอบให้ได้ ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ

ที่ว่าไม่ใช่เรื่องเล่นๆ ก็เพราะมีประเทศจำนวนมากที่ยึดหลักกฎหมายกัญชาเป็นสิ่งผิด กฎหมาย ยังถือว่ากัญชาเป็นยาเสพติดให้โทษต่อประชากรของเขา ถ้าเขาไม่ได้รับความชัดเจนในการปฏิบัติของไทย การตอบโต้ด้วยมาตรการการทูต การค้า ปัญหาความร่วมมือด้านต่างๆ จะเกิด ขึ้นตามมา

การส่งออกสินค้าเกษตรของเราจะถูกปฏิบัติอย่างเข้มงวดมากกว่าที่เป็น ความเสียหาย ทางการค้าจะเกิดขึ้น บางคนบอกว่าต้องระวังมาตรการกีดกันทางการค้า บางคนบอกว่าจะเสีย พันธมิตรด้านการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด

บางคนบอกว่าจะสูญเสียความน่าเชื่อถือ การ ยอมรับและความเป็นผู้นำด้านนี้ให้แก่สิงคโปร์และอินโดนีเซีย เพราะเราเป็นชาติเดียวในอาเซียนที่ เปิดเสรี บางคนบอกว่าคนไทยที่ไปต่างประเทศจะถูกเลือกปฏิบัติอย่างเข้มงวดในการเข้าเมืองและ ศุลกากร

บทสรุปวันนี้คือ ไม่มีคำตอบจริงๆ ว่า การเปลี่ยนนโยบายเรื่องกัญชาเป็นสิ่งที่ถูกต้องดีต่อ ประเทศชาติและประชาชนหรือไม่ จะให้เวลาเป็นเครื่องพิสูจน์ก็เกรงว่าจะสายเกินไป

ผลกระทบในประเทศคนไทยเราได้เห็นกันบ้างแล้ว แต่ผลกระทบจากต่างประเทศยังไม่ได้เห็น อาจซึมลึก เมื่อภัย มาถึงตัวก็ยากที่จะป้องกันและแก้ไข

การบ้านเรื่องกัญชาเป็นบทพิสูจน์ฝีมือรัฐบาลที่จะรับมือทั้งกับ ปัญหาเฉพาะหน้าภายในประเทศของเราเอง และปัญหาระยะต่อไปด้านความสัมพันธ์ระหว่าง ประเทศ ขอเอาใจช่วยให้ข้อห่วงกังวลไม่เกิดขึ้น

สัปดาห์ที่ผ่านมามีข่าวดีของไทยแต่ถูกนำเสนอในสื่อน้อยมากคือกรุงเทพถูกยกให้เป็นเมืองที่ดีที่สุดอันดับ 2 ของโลกและดีที่สุดในเอเชียปี 2565 สำหรับกลุ่มดิจิตัล โนแมด ที่ชอบทำงานนอกสถานที่ซึ่งต้องใช้การเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตไร้สายเป็นหลัก

อันดับที่ได้นี้มาจากการที่กลุ่มคนเหล่านี้ลง ความเห็นให้ว่ากรุงเทพมีจุดเชื่อมต่ออินเตอร์เนทไร้สายที่รวดเร็วและครอบคลุมพื้นที่ มีค่าครองชีพที่ไม่แพง ที่พักมีราคาถูก มีอากาศที่ดี มีทัศนียภาพสวยงาม มีระบบการเดินทางสะดวก มีอาหารริมทางที่อร่อยและหลากหลาย

หากวิเคราะห์ปัจจัยที่ถูกนำมาให้คะแนนก็ต้องยกเครดิตให้รัฐบาลและอดีตผู้ว่าอัศวินที่พัฒนากรุงเทพในหลายด้านอย่างต่อเนื่อง และยังมองได้ว่าไทยมี soft power ทางด้านอาหารโดยเฉพาะ street food และบรรยากาศที่มีชีวิตชีวาของกรุงเทพถือเป็นเสน่ห์ของไทยแท้จริง

สิ่งที่ต้องคิดต่อไปคือทำอย่างไรที่จะดึงกลุ่มดิจิตัล โนแมด เข้ามากรุงเทพให้มากขึ้น ตัวเลขของคนที่ใช้ชีวิตแบบนี้ปัจจุบันมีประมาณ 35 ล้านคน และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 1,000 ล้านคนในอีก 15 ปีข้างหน้า น่าจะนำมาซึ่งเม็ดเงินมหาศาลจากทั่วโลกเข้าประเทศ

เรื่องแบบนี้ต้องทำให้กลุ่มม็อบดินแดงได้รับรู้เพราะเขามีส่วนที่จะได้รับประโยชน์ทางเศรษฐกิจด้วย แต่ถ้ายังใช้การประท้วงด้วยวิธีรุนแรงเหมือนที่ผ่านมา เขาจะเป็นผู้ทำลายความคาดหวังของคนกรุงเทพที่จะได้รับจากกลุ่มดิจิตัล โนแมด เช่นกันคงจะเป็นโจทย์ข้อใหญ่ให้ผู้ว่าชัชชาติรักษามาตรฐานไว้ให้ได้

โดย แกงส้ม